Fransız Kralı, Kanuni’ye “Ben senin kölenim” dedi

 Her ne kadar iki ülke tüccarları ve devlet adamları arasında gayri-resmi ilişkiler daha önceki senelere dayanıyor olsa dahi Osmanlı İmparatorluğu ile Fransa arasında ilk resmi temaslar Kanuni Sultan Süleyman ile Fransa Kralı Fransuva zamanında başladı.

O sıralarda, Fransa Kralı 1. Fransuva, bugünkü Avrupa Birliği’nin temellerini oluşturan Birleşik Avrupa Krallığının teşekkülü esnasında yaptığı mücadelede Alman Kralı ve Avrupa’yı idare eden büyük Habsburg hanedanının reisi 5. Şarlken’le (Charles Quint) 1525’de giriştiği Avrupa reisliği mücadelesinde mağlup olmuştu.
Üstelik olmaz denilen şey oldu ve iki ülke arasında yani Fransa ile Almanya arasında gerçekleştirilen Pavi Savaşı’nda Alman İmparatoru ve Habsburg Hanedanı reisi 5.Şarlken, Fransa İmparatoru 1. Fransuva’yı esir almıştı. Kralı Almanya’ya esir düşen Fransa ve Fransuva’nın annesi zor ve beklenmedik anlar yaşamaya başladılar.

O tarihlerde karşısındaki Fransa tehdidini de boşa çıkartan Alman Kralı hedeflediği Büyük Avrupa İmparatorluğu’nu kurmak için önünde bir tane engel kalmıştı; Devlet-i Âli Osmani’nin kudretli hükümdarı Avrupalıların “Muhteşem” dediği Kanuni Sultan Süleyman Han…

Bu hadiseler yaşanırken gerek Madrid Kalesi’nde tutuklu bulunan Fransa Kralı 1. Fransuva, gerekse annesi Luiz Dö Savua, birer mektup yazarak Osmanlı İmparatoru Muhteşem Süleyman’dan yardım talep etti.

İsmail Hami Danişmend’in aktardığına göre Osmanlı İmparatorluğu’nda faaliyet gösterecek olan ilk Fransız elçisinin Sultan Süleyman Han’a göre ilk Fransız elçisinin Kanuni’ye takdim ettiği ve Fransız tarihçilerinin “tres numble” pek hakirane, pek zavallı buldukları mektup muhteviyatı o zamanın Avrupa diplomasisinden gizli tutulmuştu.

Bu mektup, Fransa Kralının ve mahiyetinin Kanuni’ye; “Biz senin köleniziz” şeklindeki içeriği ve üslubundan dolayı Avrupa kamuoyundan gizli tutulmuştu fakat, Fransuva’nın annesinin Kanuni’ye gönderdiği mektup herkes tarafından bilindi, içeriği hakkında haber alındı.

Oğlunun Alman İmparatoru Şarlken tarafından hapsedilmesinin üzerine Kanuni Sultan Süleyman Han’dan yardım isteyen annenin mektubunda şöyle söyleniyor;

“İspanya –Almanya Kralı Şarlken, oğlum Fransuva’yı Pave Muharebesi’nde tutup hapseyledi. Şimdiye kadar oğlumun kurtuluşunu Şarl’ın merhametine bırakmıştım. Hâlbuki o, beklediğimiz insanlığı göstermediği gibi oğluma hakaretler etmekte, gururunu kırmaktadır.

Dünyanın tasdik ettiği büyüklük ve şanınız ile oğlumu düşmanımızın kahır pençesinden kurtararak yüceliğinizi göstermenizi zat-ı şahanenizden bilhassa niyaz ederim. (1)

Fransa Kralı Fransuva’da kurtulmak için tek çare olarak gördüğü Kanuni’ye yani onların tabiri ile Muhteşem Süleyman’a mektup yazdı.

Şöyle diyordu Alman hapishanelerinde mahpus bulunan Fransa’nın kudretli kralı Fransuva;

“Dünyanın mamur yerlerinden pek çok ülke ve beldenin hakimi ve padişahı ve bütün zulme uğramışların koruyucusu olan büyük sultan, ulu hakan hazretlerine arzım budur ki; Macaristan Kralı Ferdinand üzerine hücum ettiğinizde, biz dahi yardım desteğinizle hapisten kurtulup İspanya-Almanya Kralı Şarlken üzerine hücum ederek öcümüzü alırız.

Siz ki şanı yüce olan şahlar şahısınız. Onun hakkından gelinmeye lütuf buyurulur ise bundan böyle iyilikbilir köleleri olacağımızdan şüphe buyurulmasın” (2)

Evet. Yanlış okumadınız. Avrupa’nın kudretli hükümdarı Fransa kralı haşmetli Fransuva, Kanuni Sultan Süleyman Han’a; “Ben sizin köleniz olmaktan mutluluk duyarım” diyor. Ne günlerden ne günlere gelmişiz değil mi?

Hayrullah Efendi tarihine göre Kanuni’ye yazılan bu mektuplar 1525 yılı Aralık ayının 6’sında takdim edilmiştir. Kanuni, bu mektuplara 1526 yılı şubat ayında cevap yazmıştı. Kanuni’nin mektubu o zaman Osmanlı’nın azametini ifade eder.(3)Bu gönderilen ve kendisinden yardım istenen mektuplara cevaben haşmetli hükümdarımız ve şanlı atamız Kanuni Sultan Süleyman Han şöyle seslenir Fransuva’ya ve annesine;

“Ben ki sultanlar sultanı, hakanlar hakanı, hükümdarlara taç veren Allah’ın yeryüzündeki gölgesi, Akdeniz’in ve Rumeli’nin ve Anadolu’nun ve Karaman’ın ve Rum’un ve Vilayet-i Zülkadriye’nin ve Diyarbakır’ın ve Kürdistan’ın ve Azerbaycan’ın ve Acem’in ve Halep’in ve Mısır’ın ve Mekke’nin ve Medine’nin ve Kudüs’ün ve külliyen diyar-ı Arab’ın ve Yemen’in ve dahi birçok memleketin ve nice memleketlerin sultanı ve padişahı Sultan Bayezid Han oğlu Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman Han’ım. Sen ki Fransa vilayetinin kralı Fransuva’sın. (4)

Ne günlerden ne günlere gelmişiz değil mi?

Muhabbetle… Ahmet Anapalı..Yeni Akit28 Mart .2016


(1)İsmail Hakkı Uzunçarşılı, İzahlı Osmanlı tarihi Kronolojisi, 1. Cilt, s. 109-110

(2) Erhan Afyoncu, Fransa’ya Osmanlı Tokadı, s. 15

(3)Türkiye Gazetesi, Araştırma Merkezi’nin ilgili yazısı

(4)Ahmet Anapalı, Kurtuluşun Faturasını Ödeyen Adam, s.127 Ord.Prof.İ.H.Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, Cilt;II.,Sf; 503. Türk Tarih Kurumu, Ankara, 1995